Kimya Terimleri Sözlüğü

Kimya Terimleri Sözlüğü

--------------------------------------------------------------------------------

Kimya Terimleri Sözlüğü

Adlandırma
Element ve bileşiklerin kimyasal formül veya sembollerle, bazı sistematik yöntemlere göre adlarının yazılması

Aktiflik
Reaksiyona girme kabiliyeti, elementlerin bileşik yapabilme eğilimleri

Aktinitler
Aktinyum (57Ac) elementinden sonra gelen ve 4f orbitallerinin dolmasıyla oluşan 14 elementin oluşturduğu seri

Alfa parçacığı
İki proton ve iki nötrondan oluşan +2 yüklü helyum çekirdeği

Alkali ¤¤¤¤l
1A grubundaki hidrojen dışındaki ¤¤¤¤ller

Allotrop
Fiziksel özellikleri ve kristallerinin uzayda dizilişleri birbirinden farklı olan aynı cins atomlar birbirinin allotropudur

Amalgam
Civanın diğer ¤¤¤¤ller ile oluşturduğu alaşımlar

A¤¤¤¤l
¤¤¤¤lik karakter göstermeyen periyodik tablonun sağ tarafındaki elementler Atomları az sayıda elektron alarak anyon oluşturan elementler

Amfoter oksit
Hem asitlerle hem bazlarla tepkime verebilen oksitler

Anlamlı sayılar
Doğru bir şekilde yapılmış ölçümü ifade eden sayılar

Anyon
Negatif (&#8211 yüklü iyon

Asit
Suda çözündüğünde ortama hidrojen iyonları (H+) ya da hidronyum iyonları (H3O+) verebilen maddelerdir

Asit oksit
Suda çözündüğünde ortama asit çözeltisi veren ya da baz veya bazik oksitlerle reaksiyona girerek tuz oluşturan a¤¤¤¤l oksitidir

Aşırı doymuş çözelti
Belirli sıcaklıktaki doymuş halinden geçici olarak daha fazla çözünen içeren çözelti

Atmosfer basıncı
Atmosferdeki havanın ağırlığından dolayı uyguladığı açık hava basıncı

1-Atmosfer basıncı
76 cm (760 mm) yüksekliğindeki civa sutunun uyguladığı basınç

Atom
Bir elementin tüm kimyasal özelliklerini gösteren en küçük parçasıdır

Atom–gram
Bir mol atomun kütlesidir

Atom kütlesi
Bir atomun atomik kütle birimi cinsinden kütlesidir

Atom numarası (Z)
Bir atomun çekirdeğindeki proton sayısıoır Yada nötr bir atomda çekirdeğin etrafındaki toplam elektronların sayısına eşittir

Atomik kütle birimi (akb)
Bir karbon (126C) atomunun kütlesinin tam olarak 1/12 sine eşittir

Aufbau yöntemi
Elektronlar atomik orbitallere enerjileri en düşük olacak şekilde sırasıyla yerleşirler (Önce 1s, sonra 2s ve sonra 2p nin dolmaları gibi)

Avogadro kanunu
Aynı sıcaklık ve basınçta bulunan tüm gazların eşit sayıda molekülleri, eşit hacimdedir

Avogadro sayısı (NA)
126C elementinin 12 gramındaki kesin atom sayısıdır (6,021023 tane mol–1' e eşittir)

Ayırtedici özellik
Maddeleri ayırt etmek için kullanılan özellik

Ayırma
Karışımı oluşturan maddeleri fiziksel yöntemlerle ayrıştırma

Ayrımsal damıtma
Farklı sıvılardan oluşan bir karışımdaki sıvıları kaynama noktaları farkından yararlanarak ayırma metodudur

Ayrımsal kristallendirme
Bir karışımı oluşturan bileşenleri çözünürlük farklarından yararlanarak birbirinden ayırma metodudur

Azeotrop Sabit bir kaynama noktası bulunan ve sıvı ile buhar hallerindeki bileşimi aynı olan çözelti

Bağıl atom kütlesi
Standart kabül edilen bir elementin kütlesine göre kıyaslanarak bulunan atom kütlesi
Bağlanma enerjisi
Bir atomun çekirdeğindeki proton ve nötron gibi atom altı taneciklerini bir arada tutan enerjidir
Barometre
Açık hava basıncını ölçmek için kullanılan düzenek

Basınç
Birim yüzeye uygulanan kuvvet

Baz
Suda çözünürken çözeltiye hidroksit (OH&#8211 iyonları veren madde

Bazik oksit
Suda çözündüğünde bazik çözelti oluşturan ya da asit ve asit oksitlerle reaksiyona girerek tuz oluşturan ¤¤¤¤l oksitidir

Belirleyici madde
Kimyasal reaksiyonda artan madde karşısında tamamen tükenen madde

Beta parçacığı
Radyoaktif bir elementin çekirdeğindeki bir nötronun bir protona dönüşmesi ile açığa çıkan elektron

Bileşik
İki ya da daha fazla cins elementin belirli oranlarda birleşmesinden oluşan saf madde

Bileşik oksit
Aynı katyonun farklı iki değerlik aldığı oksitlerinin biraraya gelmiş hali Örneğin; Fe3O4, (FeOFe2O3)

Bilimsel Yöntem
Bilimin gelişmesini sağlayan gözlem, deney ve kanunların ve kuramların formüle edilmesi etkinliklerinin bütünü

Birinci iyonlaşma enerjisi
Gaz halindeki bir atomdan en gevşek tutulan elektronun uzaklaştırılması için gereken minimum enerjidir

Bombardıman
Bir atom çekirdeğine herhangi bir nükleer taneciğin gönderilmesi

Boyle kanunu
Sabit sıcaklıktaki bir miktar gazın hacmi ile basıncı ters orantılıdır

Bozunma serisi
Radyoaktif bir izotopun basamak basamak çeşitli ışımalar yaparak bozunması ve sonunda kararlı bir izotopa dönüşmesi

Buharlaşma
Ortalama

Celsius sıcaklık cetveli
Buzun erime noktasını 0°C ve suyun kaynama noktasını 100°C olarak kabul eden sıcaklık cetveli

Charles kanunu
Sabit basınç altında bir miktar gazın, hacmi ile mutlak sıcaklığı doğru orantılıdır

Coulomb kuvvetleri
Aynı yüklü tanecikler arasında itme kuvveti veya zıt yüklü tanecikler arasında çekme kuvveti Coulomb kuvvetleri olarak adlandırılır

Çekirdek
Atomun merkezinde proton, nötron gibi benzer atom altı parçacıklar içeren, oldukça küçük ve yoğun, pozitif (+) yüklü bölge

Çekirdek eşitliği
Radyoaktif bir reaksiyondaki değişiklikleri gösteren denklem

Çekirdek reaksiyonu
Bir atomun çekirdeğinde meydana gelen değişmeler, Radyoaktif veya nükleer reaksiyonlar olarak da bilinir

Çizgi spektrumu
Gaz veya gaz halindeki bir maddeden gelen ışıklar bir prizmadan geçirilirse elde edilen görünür renkler arasında boşluklar vardır Bu tür devamlı olmayan spektrumlara çizgi spektrumu denir

Çökelme
Bir çözeltide iki tuzun etkileşimi veya sıcaklık değişiminin çözünürlüğe etkisi sonucu çözünmeyen katı bir bileşiğin oluşması

Çökelme reaksiyonu
Sonucunda çökelti oluşan reaksiyonlardır

Çözelti
İki veya daha fazla maddeden oluşmuş homojen karışım

Çözücü
Bir çözeltinin en fazla miktardaki bileşeni veya çözeltiye fiziksel halini veren bileşendir

Çözünen
Bir çözeltinin miktar olarak az bulunan bileşenleri

Çözünürlük
Belirli bir sıcaklıkta sabit hacimdeki bir çözücüde doymuş bir çözelti elde etmek için çözünen maddenin miktarı

Dalga
Bir ortamda enerji taşıyan eğilim

Dalga boyu
Birbirini takip eden iki dalga tepesi yada çukuru arasındaki uzaklık

Dalton atom modeli
Atom maddenin en küçük yapıtaşı olup daha küçük parçalara bölünemez içi dolu bir küredir

Dalton kanunu
Birbirleriyle reaksiyon vermeyen gazların oluşturduğu karışımın basıncı, karışımda bulunan gazların kısmi basınçları toplamına eşittir

Damıtma
Bir sıvıyı buharlaştırıp, oluşan buharını yoğunlaştırarak ayrıştırma işlemi

d–bloku
Periyodik tablonun d–orbitallerinin dolmakta olduğu elementleri içeren bölümü

Değerlik elektronları
En büyük baş kuvant um sayısına sahip elektron tabakasında bulunan elektronlar

Denkleştirilmiş denklem
Aynı tip atomların, denklemin her iki tarafında da aynı sayıda bulunduğu eşitlik

Devamlı spektrum
Beyaz ışık bütün renkleri içerdiğinden bir prizmadan geçirilirse elde edilen renkler sürekli olur, yani birinin bitmek üzere olduğu anda öbürü başlar Renkler sınır bölgelerde iç içe girmiş devamlı bantlar halindedir Bu tür spektrumlara devamlı spektrumlar denir

Derişik çözelti
Göreceli olarak çok miktarda çözücü içeren çözelti

Derişim
Bir maddenin belirli miktardaki bir çözücü veya bir çözeltinin içindeki göreceli miktarı

Dializ
Bir çözelti içerisindeki küçük iyon veya moleküllerin yarı geçirgen bir zardan geçmesi ve büyük iyon veya moleküllerin geçmemesi işlemi

Difüzyon
Bir gazın havada veya başka bir gaz içinde yayılması

Doğal radyoaktiflik
Atom numarası 83’ten büyük olan elementlerin kendiliğinden çeşitli ışımalar yaparak yeni elementlere dönüşmesi

Donma
Sıvı haldeki bir maddenin katı hale geçmesi

Doymamış çözelti
Belirli bir sıcaklıkta doymuş halden daha az çözücü içeren çözelti

Doymuş çözelti
Belirli bir sıcaklıkta çözebileceği maksimum çözüneni içeren çözelti

Dublet
Atomların bileşik oluştururken elektron alarak ya da vererek en dış enerji seviyelerindeki toplam elektron sayısının helyum gibi 2 olması hâlidir

Efüzyon
Gaz moleküllerinin küçük bir delik aracılığıyla bir kaptan, daha düşük basınçlı ortama yayılması

Ekzotermik reaksiyonlar
Dışarıya ısı vererek gerçekleşen reaksiyonlardır

Elektrolit
Sulu çözeltisi elektrik akımını ileten madde

Elektrolit çözelti
Elektrik akımını ileten çözelti

Elektrolit olmayan çözelti
Elektrik akımını iletmeyen çözelti

Elektroliz
Bir maddenin sıvılaştırılmış halinde ya da elektrolit çözeltisinde, elektrik akımı yardımı ile kendi bileşinlerine ayrıştırılması

Elektron
Çekirdeğin etrafındaki ihtimali orbitallerde hareket ettiğine inanılan 1/1840 akb’lik bir kütleye sahip negatif (&#8211 yüklü parçacıktır

Elektron dağılımı
Elementlerin atomlarında bulunan elektronların, atomik orbitallerine düzenli bir şekilde yerleşimi

Elektronegatiflik
Bir molekül içerisindeki atomun elektronları kendine doğru göreceli çekme kabiliyeti

Elektromanyetik spektrum
Elementler katı yada gaz halinde iken dışarıdan yeterli miktarda alırlarak, belli dalga boyırında ışıma yapmaları

Elektron ilgisi
Nötr bir atoma (gaz fazında) bir elektron eklenmesiyle meydana gelen ısı değişimi Bir atomun elektron alma eğiliminin ölçüsü

Elektron yakalama
Çekirdeğe en yakın bir enerji seviyesinden bir elektronun çekirdek tarafından yakalanmasıyla oluşan radyoaktif bozunma şekli

Element
Kimyasal metodlarla daha basit parçacıklara ayrılamayan, aynı cins atomlardan meydana gelen en basit yapıdaki madde

Endotermik reaksiyon
Dışarıdan ısı alarak gerçekleşen reaksiyonlardır

Enerji seviyesi
Çekirdek etrafında aynı enerjideki elektronların bulunduğu yörüngelerdir

Erime noktası
Katı hâldeki maddenin sıvı hâle geçtiği sıcaklık noktası

f – bloku
Periyodik tabloda f orbitallerinin dolmakta olduğu elementlerin oluşturduğu küme

Fahrenheit sıcaklık cetveli
Buzun 32°F da eridiğini ve suyun 212 °F da kaynadığını kabul eden sıcaklık cetveli

Frekans
Belirli bir noktada birim zamanda (saniyede) geçen dalga sayısıdır

Fiziksel değişme
Maddenin fiziksel halinde meydana gelen değişmedir

Fiziksel özellik
Erime noktası, kaynama noktası, renk, özkütle gibi maddenin iç yapısıyla ilgili olmayan özelliklerdir

Fizyon (Bölünme) reaksiyonu
Ağır bir çekirdeğin daha küçük çekirdeklere dönüşmesi Bu sırada bir kaç nötron ile çok büyük miktarda enerji açığa çıkar

Flüoresans
Bir maddenin kısa dalga boylu radyasyon ile uyarılması sonucu ışık yayması Uyarıcı ortamdan uzaklaştırıldığında ışık yayma işlemi durur

Formül
Bileşikteki elementlerin sembollerini ve bu bileşiğin bir molekülündeki atomların kaçar tane olduğunu gösteren sayıları içeren basit ifadedir

Formül–gram
Bir mol iyonik bağlı bileşiğin kütlesidir

Fosforesans
Bir maddenin uyarılması sonucu ortamdan uyarıcı kaldırılsa da bir süre daha ışıma yapması

Fotoelektrik olay
Bir ¤¤¤¤l üzerine düşürülen ışığın, ¤¤¤¤l yüzeyinden elektron koparması olayına denir

Foton
Işık taneciğ Işık ışınının enerjisi bu fotonlar içinde yoğunlaşmıştır

Füzyon (Birleşme) reaksiyonu
Küçük atom çekirdeklerinin birleşerek daha büyük çekirdekler oluşturmasıdır

Gama ışıması
Çeşitli radyoaktif ışımalar sonucu yüksek enerjili halde kalan bir çekirdeğin yaydığı ve nüfus etme gücü yüksek olan elektromanyetik ışıma

Gay – Lussac kanunu
Sabit hacimli bir miktar gazın basıncı ile mutlak sıcaklığı doğru orantılıdır

Gaz kanunları
Özel şartlar altındaki gazların davranışlarını inceleyen kanunlar

Gaz sabiti (Rydberg sabiti)
İdeal gaz denkleminde ve bazı diğer denklemlerde karşılaşılan sabit

Geçiş elementleri
Periyodik sistemin orta kısmında bulunan ve bileşiklerinde, birden fazla değerlik alabilen d orbitallerinin dolmasıyla oluşan B grubu elementleridir

Gerçek Gaz
Davranışı ideal gaz davranışından farklı olan gaz

Görünür spektrum
Dalga boyu yaklaşık 390 nm ile 760 nm arasında bulunan ve elektromanyetik ışımanın bütün görünen dalgalarını içeren spektrumu

Graham kanunu
Sabit sıcaklıkta bir gazın difüzyon veya efüzyon hızı, o gazın öz kütlesinin karekökü ile ters orantılıdır

Grup
Periyodik sistemdeki benzer kimyasal özelliğe sahip elementlerden oluşan dikey sütunlar


Hacim
Maddenin uzayda kapladığı boşluk

Halojenler
Tuz yapıcı anlamına gelen ve periyodik tabloda, atomlarının son yörüngelerinde yedi elektron bulunduran elementlerin oluşturduğu 7A grubu

Heterojen karışım
Her noktasında aynı özellik göstermeyen karışımlardır

Hızlandırıcı
Elektron, proton ve alfa parçacığı gibi yüklü parçacıklara çok yüksek kinetik enerji kazandıran alet

Hidrat
Kristal yapısında belirli miktarlarda su molekülü içeren bileşiklerdir

Homojen karışım
Her noktasında aynı özellikleri gösteren karışımlardır

Hund kuralı
Eş enerjili orbitallere (2px, 2py, 2pz gibi) elektronların paralel spinli maksimum sayıda eşleşmemiş elektron sağlayacak şekilde yerleştirilmesi

Işık hızı
Bütün elektromanyetik dalgaların boşluk kabul edilen, maddeden arınmış ve havası boşaltılmış ortamda 3•108 cm/s lik bir hızla ile ilerleyişi

Işın tedavisi
Radyoaktif ışımanın tedavi amacıyla kullanımı, radyoterapi

İç geçiş elementleri
Periyodik sistemin alt kısmında yer alan ve f orbitallerinin dolmasıyla oluşan elementler Aktinitler ve lantanitler

İdeal gazlar
Bütün basınç değerlerinde Boyle kanununa uyan gazları tanımlar Gerçek gazlar yüksek sıcaklık ve düşük basınçta ideal davranışa yaklaşır

İndirgen
Kimyasal reaksiyonlarda kendisi yükseltgenerek karşısındakini indirgeyen madde

İndirgenme
Elementlerin elektron olarak bir değerlikten daha düşük değerliklere geçmesi

İyon
elektriksel yük taşıyan atom ya da atom grupları İyonlaşma Gaz halindeki bir atomun en uzak yörüngesindeki en zayıf tutulan elektronunun koparılması işlemine denir

İyonik bağ
Bir ¤¤¤¤l ile a¤¤¤¤l arasında elektron alış–verişi sonucunda oluşan bağ türü

İyonik bileşik
Atomları arasında iyonik bağ içeren bileşikler

İyonlaşma enerjisi
Gaz halindeki nötr bir atomun bir elektronun uzaklaştırılması için gerekli minumum enerji

İzoelektronik
Değerlik elektron sayıları aynı olan atom veya iyon türleri

İzoton
Nötron sayıları aynı proton sayıları farklı olan atomlar

İzotop
Proton sayıları aynı nötron sayıları farklı ya da bir başka değişle atom numarası aynı, kütle numarası farklı olan atomlar

Javel suyu
NaOH çözeltisinden CI2 gazı geçirilerek elde edilen ve hipoklorit CIO– iyonları içeren çamaşır suyu olarak kullanılan ağartıcı madde

Kaba formül
Bir bileşikteki elementlerin sadece cinsini ve oranını belirten en basit formül

Kademeli reaksiyon
Birden fazla reaksiyon basamağına sahip reaksiyonlar serisi

Kalkojen
Filiz yapan 6A grubu elementleri

Kararlı bileşik
Kolaylıkla bozunup, ayrışmayan bileşik

Karışım
İki ya da daha fazla maddenin gelişigüzel oranlarda, kimyasal özelliklerini yitirmeden oluşturdukları madde

Katı
Belirli kütle, hacim ve şekli olan içine girdiği kabın şeklini almayan madde hali

Katlı oranlar kanunu
İki element aralarında birden fazla bileşik oluşturuyorsa, birinin sabit tutulan miktarına karşılık diğerinin değişken miktarları arasında küçük ve tamsayılarla ifade edilen bir oran vardır

Katot ışın tüpü
Uçlarında ¤¤¤¤l elektrot bulunan ve içerisine düşük basınçta gaz konulup elektronlara elektriksel gerilim uygulanmasıyla gaz örneğinin ışık yaymasını sağlayan tüp

Katyon
Pozitif (+) yüklü iyon

Kaynama
Bir sıvının buhar basıncının, ortam basıncına eşit olması

Kaynama noktası
Bir sıvının buhar basıncının, açık hava basıncına eşit olduğu andaki sıcaklık değeri

Kelvin sıcaklık cetveli
Mutlak sıcaklıktır Moleküllerinin ortalama kinetik enerjilerine göre kullanılan sıcaklık cetveli

Kısmî basınç
Bir gazın, içinde bulunduğu karışımın toplam basıncı içerisinde sahip olduğu basınç Bir gazın karışım içersinde tek başına uyguladığı basınç

Kızıl ötesi ışınlar
Dalga boyu 10–6 m ile 10–4 m arasında olan zayıf enerjili dalgalar

Kimya
Maddelerin özellikleri ile maddeler arası etkileşimleri inceleyen bilim dalı

Kimyasal denklem
Kimyasal reaksiyon oluşumunu sembollerle gösteren denklem

Kimyasal formül
Bileşiğin bileşimini kimyasal sembol ve rakamlar kullanarak gösterme şekli

Kimyasal özellik
Maddenin iç yapısıyla ilgili özellikler

Kimyasal reaksiyon
Bir ya da daha fazla maddelerin bir veya birden fazla farklı maddelere dönüştüren bir çeşit değişimlerdir Kısaca yeni oluşumlara sebebiyet verecek şekilde atomların başka dizilişlerini sağlayan işlemler

Kinetik teori
Gaz ve sıvı moleküllerinin davranışlarını kuramsal olarak açıklayan teori

Konsantrasyon
Çözeltide çözünmüş olan göreceli madde miktarıdır Düşük konsantrasyonlu çözeltilere seyreltik, yüksek konsantrasyonlu çözeltilere derişik çözelti denir

Kontrol çubuğu
Nükleer bir reaktörün kalbine yerleştirilen, zincirleme fizyon reaksiyonunu kontrol altına almaya yarayan çubuk Genellikle bor, kadmiyum veya zirkonyum gibi elementlerden yapılır ve ortamdaki nötronları soğurmak için kullanılır

Kovalent bağ
İki elektronun iki atom tarafından paylaşılması ile oluşan bağ

Kovalent bileşikler
Atomları arasında kovalent bağ içeren bileşikler

Kritik kütle
Bir nükleer fizyon reaksiyonun kendiliğinden zincirleme olarak devam edebilmesi için gerekli olan nükleer yakıt kütlesi

Kromatografi
Çözücü ve ayırt edici ortam kullanarak çözünen madde karışımını bileşenlerine ayırma metodu

Küresel simetri
Bir element atomunun değerlik orbitallerinin tam ya da yarı dolu olma hali,

Kütle
Değişmeyen madde miktarı

Kütlenin korunumu kanunu
Bir kimyasal reaksiyonda, reaksiyona giren maddelerin kütleleri toplamı, reaksiyon sonucu elde edilen ürünlerin kütleleri toplamına eşittir

Lewis yapısı
Değerlik elektronlarının noktalarla gösterilmesi ile yazılan formüller

Ligand
Kompleks iyonlarda merkez atomu saran komşu gruplardan her biri

Lantanitler
Lantanyum (89La) elementinden sonra gelen ve 5f orbitallerinin dolmasıyla oluşan 14 element

Madde
Uzayda yer kaplayan kütlesi olan herşey

Makroskobik
Çıplak gözle incelenebilenManometre Kapalı kaptaki gazların basıncını ölçmek için kullanılan düzenek

¤¤¤¤l
Kimyasal reaksiyonlarda pozitif değerlik alan ve kendine has bir kakım özellikleri olan element

Mikrodalgalar
Dalga boyu 10–8 ile 10–1m arasında bulunan düşük frekanslı dalgalar

Mikroskobik
Mikroskop olmadan, çıplak gözle ölçülemeyen çok küçük yapılar

Mineral
Belli bir formülü olan doğada saf halde bulunan ¤¤¤¤l bileşiği

Mol
6,02•1023 adet tanecik, atom veya molekül

Mol kesri
Bir gazın mol sayısının, gazın içinde bulunduğu karışımın toplam mol sayısına oranı

Molal donma noktası azalması sabiti
Bir molal parçaçık içeren çözücünün donma noktasındaki azalma miktarı

Molal kaynama noktası yükselmesi sabiti
Bir molal parçaçık içeren çözücünün kaynama noktasındaki artma miktarı

Molalite
Bir kilogram çözücü içerisinde çözünmüş maddenin mol sayısı

Molarite
Bir litrede çözeltide çözünmüş olan maddenin mol sayısı

Molar hacim
1 mol maddenin kapladığı hacim

Molar kütle
1 mol atom veya molekülün gram cinsinden ağırlığı

Molekül
Bileşiği oluşturan en küçük yapı

Molekül formülü
Molekülü oluşturan atomların sayısını tam olarak gösteren formül

Molekül–gram
Bir mol kovalent bağlı bileşiğin kütlesi

Molekül kütlesi
Bir moleküldeki atomların akb cinsinden toplam kütlesi

Mor ötesi ışınlar
Dalga boyu 10–8 m ile 10–10 m arasında olan yüksek enerjili dalgalar

Net iyon denklemi
Kimyasal reaksiyonda sadece rol alan iyonların gösterildiği bir kimyasal denklem

Normal kaynama noktası
Deniz seviyesindeki bir sıvının buhar basıncının, açık hava basıncına (760 mmHg) eşit olduğu andaki sıcaklık değeri

Normalite
Bir litre çözeltide çözünmüş maddenin eşdeğer-gram sayısı

NŞA
Sıcaklığın 0°C ve basıncın 1 atm olan durum

Nötr oksit
A¤¤¤¤llerin oksijence fakir olan oksitleridir

Nötron
Atomun çekirdeğinde bulunan ve kütlesi yaklaşık 1 akb olan yüksüz tanecik

Nötürleşme reaksiyonu
Asitlerle, bazlar arasında oluşan reaksiyonlar

Nükleer enerji
Radyoaktif reaksiyonlar sonucu açığa çıkan enerji, atom enerjsi

Nükleer reaktör
İçerisinde nükleer fizyon reaksiyonunun kontrollü bir şekilde gerçekleştirildiği sistem

Nükleer yakıt
Nükleer reaktörde enerji üretmek için kullanılan bölünebilen izotopları içeren madde

Nükleon
Proton ve nötron gibi atom çekirdeğini oluşturan temel parçacıklar


Oksi asit
Yapısında oksijen bulunduran asitler

Oksidasyon sayısı
Bileşikteki bir atomun değerliği, bir elementin yükü

Oksit
Oksijenin soygazlar ve flor haricindeki elementlerle yaptığı bileşikler

Ortalama serbest yol
Bir gaz molekülünün ortalama olarak iki çarpışma arasında aldığı yol

Oktet
Bir atomun en dış enerji seviyesindeki elektron sayısının 8 olması hali

Orbital
Çekirdeğin etrafında dönen elektronların bulunma ihtimali en yüksek olduğu bölgeleri ve elektronların hareketini belirleyen matematiksel dalga denklemi

Ozmos
Bir çözücünün yarı geçirgen bir zardan daha derişik bir çözeltiye geçmesi

p–bloku
Periyodik tabloda p–orbitallerinin dolmakta olduğu elementler grubu

Pauli prensibi
Bir atomda dört quantum sayılarda birbirinin tamamen aynı olan iki elektron bulunamaz

Periyot
Periyodik sistemdeki yatay sıralarPeriyodik tablo Kimyasal ve fiziksel özellikleri göz önünde tutularak elementlerin atom numaralarına göre sıralanışını gösteren çizelge

Peroksit
O2–2 iyonu içeren oksit bileşikleridir

Plazma
Gaz fazındaki atomların çok yüksek sıcaklıklarda iyonlaşarak çekirdek ve elektronlarına ayrışması sonucu oluşan akışkan madde

Proton
Atomun çekirdeğinde bulunan kütlesi 1 akb lik +1 yüklü atom altı parçacıkları

Pozitron parçacığı
Radyoaktif bir elementin çekirdeğindeki bir protonun bir nötrona dönüşmesi ile açığa çıkan pozitif yüklü elektron


Radyasyon
Enerjinin elektromanyetik dalgalar ya da parçacıklar halinde yayılması

Radyoaktiflik
Çekirdeğinin kararsızlığından dolayı bir atomun kendiliğinden, sürekli olarak çeşitli ışımalar yaparak enerji yayması

Radyoaktif izleyici
Biyolojik ve kimyasal süreçlerin izlenmesinde kullanılan radyoaktif özelliğe sahip izotoplar

Radyoaktif olay
Atomun çekirdeğinde meydana gelen herhangi bir değişiklik

Radyoaktif serpinti
Bir nükleer patlama sonucu atmosfere yayılan radyoaktif atıkların rüzgar ya da yağmurla tekrar yeryüzüne inmesi

Radyografi
X ya da gama ışıması yardımı ile film ya da duyarlı plaka üzerinde görüntü elde etme yöntemi

Radyoizotop
Bir elementin radyoaktif özellik gösteren izotopları

Raoult Kanunu
Çözeltinin uçucu olan bir bileşieninin buhar basıncı, bu bileşenin mol kesri ile saf sıvısının buhar basıncı çarpımına eşittir

Rutherford atom modeli
Atomun çekirdeğinde proton bulunup, çekirdeğin etrafında tıpkı güneş sistemindeki gezegenler gibi dönen elektronlar mevcuttur

s–bloku
Periyodik tablonun sol tarafında ¤¤¤¤l atomların oluşturduğu blok

Sabit
Bir fiziksel niceliğe ait değişmez değer Örneğin : Işık hızı ve Avogadro sayısı birer sabittir

Sabit oranlar kanunu
Herhangi bir bileşiği oluşturan maddelerin kütleleri arasında daima sabit bir oran vardır

Sert su
Sabun ile köpük oluşturmayan su Eğer su içerisinde sertliğe sebep olan HCO3– iyonu ve buna bağlı katyonlar var ise bu tür sulara geçici sertliğe sahip sular denir Eğer sertliğe HCO3– den başka (SO4–2 gibi) iyonlar sebep oluyorsa böyle sulara kalıcı sertliğe sahip sular denir

Seyreltik çözelti
Göreceli olarak az miktarda çözünen içeren çözelti

Seyreltme
Bir çözeltinin konsantrasyonunun, çözeltiye çözücü eklemek sureti ile azalması

Sıcaklık
Termal ilişki içindeki maddeler arasında meydana gelen ısı akışını tanımlayan fiziksel özellik

Sıvı
Maddenin hali Kütlesi ve hacmi belli olan fakat belirli bir şekli olamayan maddedir Bu yüzden içine konulduğu kabın şeklini alır

Sıvı basıncı
Sıvı tarafından birim yüzeye uygulanan basınç

Sıvı – buhar basıncı
Buhar fazına geçen, sıvı moleküllerinin uyguladığı basınçSıvı – buhar dengesi Bir sıvıdaki moleküllerin sıvı fazdan, gaz fazına geçme (buharlaşma) hızları ile gaz fazından, sıvı fazına geçme hızlarının (yoğunlaşma) eşit olması hâli

Standart sıcaklık ve basınç
273,15 K veya 0°C ve 101,33 kPa veya 1 atm (760 mmHg)

Stokiyometri
Kimyasal reaksiyonlardaki giren maddelerle, ürünler arasındaki kütle ilişkileri

Soğutma etkisi
Buharlaşma olan ortamda, ortalama kinetik enerjileri fazla olan moleküllerin sıvıdan, gaz fazına geçmelerinden dolayı ortamın kinetik enejisinin azalması yani ortamın soğuması

Soygaz
Kimyasal reaksiyonlara karşı ilgisiz elementler Periyodik tablodaki 8A grubu elementleriİnert veya asal gaz olarakta bilinirler

Sulu çözelti
Çözücüsünün su olduğu çözelti

Temel hâl
Bir atomun bütün elektronlarının en düşük enerjili haline sahip olduğu durumdaki elektron dağılımı

Termokimya
Kimyasal reaksiyonlardaki ısı değişimini inceleyen kimya bilimi

Thomson atom modeli
Atom bir küre şeklinde olup, içerisinde protonlar ve elektronlar rast gele yerlere,tıpkı kekin içerisindeki üzüm gibi dağılmış halde bulunurlar

Toprak alkali ¤¤¤¤ller
Periyodik tablonun 2A grubunda bulunan ¤¤¤¤ller

Transuranyum elementleri
Atom numarası 92 den (Uranyum elementinin atom numarasından ) büyük olan elementler

Tuz
Asitlerle, bazların reaksiyonu sonucu oluşan ürün

Uçucu sıvı
Moleküller arasında çekim kuvveti ve kaynama noktası düşük , buna karşılık buhar basıncı yüksek olan sıvı

Uçucu olmayan sıvı
Moleküller arasında çekim kuvveti ve kaynama noktası yüksek, buna karşılık buhar basıncı düşük olan sıvı

Uyarılmış hâl
Temel haldeki bir elektronun, dışarıdan enerji verilerek daha kararsız olan bir dış yörüngeye çıkarılması hâli

Ürün
Kimyasal reaksiyon sonucu oluşan maddeler


Zincirleme reaksiyon
Nükleer fizyon reaksiyonundan 235U gibi bölünebilen çekirdeklerin nötron kaparak yeni çekirdeklere bölünmesi ve daha fazla sayıda nötron oluşturması Oluşan bu yeni nötronlar sayesinde reaksiyon büyüyerek ilerler.