Yer Altında Savaş Kitap Özeti

Kitabın Adı Yer Altında Savaş
Kitabın Yazarı Selahattin ERTÜRK
Yayınevi ve Adresi Berikan Yayınları, Dışkapı/Ankara
Basım Yılı 2001
KİTABIN ÖZETİ

Kitap, İkinci Dünya Savaşı sırasında başta Avrupa ülkeleri olmak üzere savaş öncesi ve sonrasında yürütülen propaganda ve beşinci kol faaliyetlerini incelemektedir.

Bilindiği gibi, İkinci Dünya Savaşı'nda yürütülen propaganda ve beşinci kol faaliyetleri konusunda yayımlanmış yeterli ve nitelikli eserlere nadiren rastlamaktayız. Bu konuda oldukça az sayıda kitap ve makale yayımlanmış durumdadır. Mevcut olan eserlerin büyük çoğunluğu ise halk için yazılmış ve daha çok roman tarzında eserlerdir. Üstelik konunun Türkiye boyutu ile ilgili hemen hiç çalışma bulunmamaktadır. Bu kitap, bu boşluğu doldurmak ve konunun Türk yetkililer ve kamuoyunca da tanınması amacıyla kaleme alınmıştır.

Kitabın konusu, propaganda ve beşinci kol faaliyetlerini ilgilendirmektedir. Bu her iki konunun birçok yerlerde haber alma hizmeti ile birlikte çalıştığı görülmektedir. Bugünkü anlamıyla topyekün haber alma konusu içine propaganda ve beşinci kol da girmektedir. Haber alma ile düşman hakkında bilgi toplanır, propaganda ile bu öğrenilen bilgilere istenilen şekil ve istikamet verilir. Ayrıca beşinci kol için hareket ve faaliyet sahaları temin edilir. Nihayet, yapılan propagandanın tesiriyle beşinci kol mensuplarının faaliyetleri yine haber alma ile kontrol altında bulundurulur.

Bu kitapta propaganda ve beşinci kol faaliyetlerinin devlet siyaseti ile nasıl paralel yürütüldüğü anlatılmakta ve bundan dolayı propaganda ve beşinci kol hareketlerinin siyasî olaylarla nasıl birleştikleri üzerinde verilen çok sayıdaki örnekler üzerinde durulmaktadır. Kendisi de bir asker olan kitabın yazarı, daha çok konunun askerî boyutunu, askerî açıdan alınması gereken veya yürütülmesi uygun faaliyetleri birinci öncelikte incelemiş ve devlet ileri gelenleri ve aydın kesim için dikkat edilmesi gereken noktalar üzerinde durmuştur.

Kitap, yedi ana konudan meydana gelmektedir. Birinci konuda başta istihbarat, propaganda ve istihbarata karşı koyma konusunda açıklamalar yapılmış, sonrasında ise istihbarat ve propaganda faaliyetlerinin Türk ve dünya tarihindeki örnekleri anlatılmıştır. Propaganda ve beşinci kolla ilgili kavramsal ve tarihî açıklamalardan sonra, beşinci kolun ne zaman çalışmaya başladığı ve barış zamanındaki hareket tarzları üzerinde durulmaktadır. Özellikle beşinci kolun; basın yayın faaliyetleri, filmler, kumar, fuhuş, içki düşkünlüğü gibi konuları nasıl kullandığı konusunda çarpıcı örnekler verilmektedir. Savaş zamanındaki beşinci kol ve propaganda faaliyetleri ise daha etkilidir. Çünkü barış zamanında yürütülen faaliyetlerin sonuçları savaş zamanında alınır. Bozgunculuk yapmak, tahripkârlık, yangınlar çıkarmak, yalan haberler yaymak savaş içinde bulunan halkın moral değerlerini çok kısa sürede felce uğratabilir, psikolojik çöküntüye yol açabilir.

Beşinci kolda kimlerin olduğu konusunda bilgiler veren yazar "otel garsonundan, bakana kadar her meslek erbabından insanlara" dikkat çekmektedir.

Propaganda ve beşinci kolun İkinci Dünya Savaşı'nda oynadığı rollere ilişkin karşılaştırmalı örneklere baktığımızda bu faaliyetlerin daha çok Almanya tarafından yürütüldüğü görülmektedir. Almanların, Polonya, Norveç, Fransa, Romanya, İngiltere, Sovyetler ve Amerika'ya karşı yürüttüğü faaliyetler; Psikolojik harekât, propaganda, beşinci kol ve istihbarat faaliyetleri konusunda başarılı örneklerle doludur. Almanya'nın bu dönemde savaş dışı olmasına rağmen, savaşa kendi yanında katmak veya en azından kendi lehinde tarafsızlığını sağlamak için Türkiye üzerinde de birtakım açık ve gizli faaliyetler yürüttüğü görülmektedir. Ancak Almanlar, Türkiye üzerinde yürüttükleri bu faaliyetlerde başarılı olamamışlardır.

Bu dönemde Almanya'dan başka İngiltere,Amerika, Fransa ve Sovyetler başta olmak üzere diğer ülkelerin yürüttükleri propaganda, beşinci kol ve istihbarat faaliyetleri konusunda da kitapta oldukça dikkat çekici bilgiler bulunmaktadır.

Sonuçta bu bilgiler ışığında Türkiye'deki propaganda çalışmaları anlatılmakta, Türkiye'nin savunması ve bilhassa ordu moralinin sağlam tutulması için alınacak önlemler ve kurulacak teşkilât üzerinde durulmakta ve propaganda ve beşinci kola karşı genel savunma önlemleri ile propagandaya karşı koyma yöntemleri anlatılmaktadır. Ayrıca, bu işlerin tesadüflere bırakılamayacağı, mutlak surette çok iyi düşünülerek hazırlanmış ve kurulmuş bir teşkilâta ve düzene ihtiyaç olduğu vurgulanmaktadır. Bu işte başarının; görev bilinci, sır tutma, zaaf ve kötü alışkanlıklardan arınmışlık ve ahlakî ve manevî moral değerlerinin yüksekliği ile sağlanabileceğine dikkat çekilmektedir.