Kişilik Ve Liderlik Kitap Özeti

Kitabın Adı Kişilik Ve Liderlik
Kitabın Yazarı Dr.Top.Bnb. Uğur ZEL
Yayınevi ve Adresi Seçkin Yayıncılık, Ankara
Basım Yılı 2001
KİTABIN ÖZETİ

İki bilinmeyenli bir denklem çözmek karmaşık problemleri çözmeye kıyasla daha kolay gözükür. Ama bu bilinmeyenlerden birisi "liderlik" diğeri de "kişilik" ise durum biraz daha farklıdır. Henüz günümüzde gizemini koruyan konular, liderlik ve kişilik. Tabii ki bugüne kadar yapılan yüzlerce çalışma neticesinde bir yerlere gelinmiş ancak daha keşfedilecek çok şey var.

Bu kitapta konu olarak kişilik ve liderlik ilişkisi incelenmiştir. Yazar özellikle iş çevresindeki insanları gözlemlemeye çalışmış; "Nasıl davranıyorlar?", "Etkilere nasıl tepki veriyorlar?", "Kafalarından neler geçiyor?", "Niye bu şekilde davranmış olabilirler?" vb. sorulara cevap arama mahiyetinde gözlemler yapmıştır. Yazarımız bu gözlemleri sonucu kafasında oluşan sorulara temel teşkil eden durumu kısaca şu şekilde özetliyor: Askeri bir eğitim kurumunda lise ve lisans eğitimi aldım. Bu eğitim toplam yedi yıl sürdü. Sınıf okullarındaki yaklaşık bir yıllık eğitimi müteakip kıta ve karargahlardaki görevlerimizi yapmak üzere Türkiye'nin dört bir yanına dağıldık. Aldığımız eğitimin herkes üzerindeki etkisi hemen hemen aynıydı. Askeri eğitim öncesindeki aile eğitimi, sosyal ve ekonomik alt kültürlerin etkileri genel olarak çok benzerdi. Bu durumda, çok benzer koşullarda eğitildiğimizi söylemek mümkün. Ancak, birliklerde aldığımız görevlerin icrasında herkesin değişik davranışları ve tepkileri olduğunu gözlemledim. Çok net bir şekilde aramızda farklılıklar vardı. Çok yakından tanıdığım arkadaşlarımı bile bu görevleri sırasında gözlemledikten sonra kendimle şüpheye düştüm. Fikirlerimiz paralel olmasına rağmen benden çok farklı tepkiler veriyorlardı. İşte buna benzer düşüncelerin kafamda birikmesi, bana şunu düşündürdü; "Aramızda fark ne olabilir?" Yanıt aslında çok zor değildi. Tabii ki kişiliklerimiz farklıydı. Bütün farklı davranışların ve değişik tepkilerin nedeni "kişilik" idi. İşte bu nedenle "yönetsel davranış (liderlik) ve kişilik" arasındaki ilişkileri incelemeye karar veren yazarımız bir çok kişinin düşüncelerine ışık tutan güzel bir eser yaratmıştır.

Kişilik ve örgütsel davranış alanlarında yapılan araştırmaların verileri, kişiliğin bireyin davranışlarına yön veren en önemli etken olduğunu ve bu kapsamda örgütsel performansla direkt ilişkisi bulunduğunu ortaya koymaktadır. Kişilik ve performans alanında yapılan ilk araştırmalarda "liderlik" boyutu üzerinde yoğunlaşılmış ve bu yöntemle kişiliğin liderlik tarzında ne ölçüde etkili olduğu üzerinde durulmuştur. Daha sonraki dönemlerde, "insan kaynakları yönetimi"nin önem kazanmasıyla birlikte çalışmaların seçiminde kişilik faktörü kullanılmaya başlanmıştır. Bugün, hemen her ölçekteki başarılı örgütlerin yöneticileri "takım oluşturma" ve "görevlendirme" faaliyetlerinde kişilik faktörünü bir destek mekanizması olarak kullanmaktadırlar.

"Kapalı kutu" olarak nitelendirilen insanı anlamak karmaşık ve zor bir süreçtir. Örgütlerin en değerleri "sermayesi" olan "insan kaynakları"nın etkin ve verimli şekilde kullanılabilmesi de bu nedenle karmaşık ve zordur. Bu zorlu, karmaşık yolda, yönetim kademelerinde görev alan herkesin başvuracağı en önemli kaynaklardan biri de "kişilik" kavramıdır. Örgütsel performansı arttırmanın bir yolu da, bu kaynağı etkin ve verimli şekilde kullanmaktır.

Yazar bu incelemeleri iki ana başlıkta yapmıştır. Kitabın birinci bölümünde "kişilik" konusunu bugüne kadar yapılan araştırmalar doğrultusunda ele almış, bu araştırmaları, görüşlerdeki değişimi zaman boyunda gözler önüne sermek maksadıyla geçmişten günümüze bir yelpaze içinde incelemiştir. Bu araştırmalara ilave olarak, kişilik tespitinde yaygın olarak kullanılan bir takım tekniklere de bölümün sonunda yer verilmiştir. Bu teorilerinden bence en önemli üç tanesi şunlardır:

Sigmund Freud'un Kişilik Teorisi : Kişiliği duygusal açıdan inceleyip, kişilik olgusunun bireysel duygunun yapısının oluşturduğunu ileri süren bir teoridir. Bu teoriye göre kişilik, id, ego, ve süper-ego olarak üç ana dilimden oluşmuştur.

Erick Berne'ün Kişili Teorisi: Kişiliği duygusal yönüyle açıklayıp kişiliğin üç yönün olduğunu ileri sürmüştür. Bu dilimler kişiliğin, çocuk, ebeveyn ve olgun yönüdür.

Alfred Adler'in Kişilik Teorisi : Bu teori diğerlerinden farklı olarak kişilik kapsamında "üstünlük arzusu"nu ön plana çıkarmıştır. Bu teoriye göre üstünlük arzusu, kişiliğin temel amacı ve bireyin davranışını güçlendiren önemli bir faktördür. Çevreden gelen baskılar, bireyin üstünlüğe ve mükemmelliğe ulaşma arzusu ile uyuşmadığı zaman kişilik çatışması oluşur.

Kitabın ikinci bölümünde ise, "liderlik" ile "kişilik ve liderlik" ilişkisini incelenmiş. Örgütsel davranış kapsamında lider davranışları, motivasyon, stres, grup çalışması ve denetim odağı kavramları arasındaki ilişkileri ayrı başlıklar altında ele alan yazar ikinci bölümün son başlığında, iş ortamındaki değişik kişilik tipleri ile başarı ilişkisine yönelik bazı araştırmaların sonuçlarına da yer vermiştir.

Bu gelişmeler doğrultusunda kişiliğin örgütsel performansa etkilerini ortaya koymak maksadıyla, kitabın birinci bölümünde "kişilik" kavramı geniş bir yelpaze içinde ele alınarak incelenmiş ve ikinci bölümde de "yönetim", "liderlik" ve "grup çatışması" kavramıyla ilişkilendirilerek bağlantılar ortaya konmaya çalışılmıştır.